Deachtóireacht na n-Infheisteoirí á réiteach
I ngan fhios don phobal mór tá seift á beartú ar mhaithe leis na
tíortha móra tionsclaíocha a laghdóidh go mór ar chearta
daonlathacha agus ar fhlaitheas na náisiúnstát ar fhud an
domhain. Is é sin go díreach an toradh atá in intinn leis an
gComhaontú Iltaobhach um Infheistíocht (Multilateral Agreement on
Investment) nó CII atá faoi chaibidil ag tíortha na hEagraíochta
um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta (OECD). Tá an stát
Éireannach páirteach sna comhchainteanna ag leibhéal
státseirbhíseach cé go bhfuil ceardchumainn, lucht gnóthas beaga
agus fiú Teachtaí Dála rialtais dall ar a bhfuil ag tarlú.
Is céim thábhachtach é an dréacht-chomhaontú seo (nó an Téacs
Eadrána mar a dtugtar air sa bhéarlagair) i gcur chun cinn
dhomhandú an gheilleagair arb é a chuspóir margadh aonair a
dhéanamh den domhan uile. Is í is aidhm leis an gcomhaontú de
réir an Téacs Eadrána is déanaí, ``to establish a broad
multilateral framework for international investment with high
standards for the liberalisation of investment regimes and
investment protection.''
Cuireann an CII roimhe cosc a chur ar dhlíthe nó rialacháin
náisiúnta a chuirfeadh srian ar infheistíocht iasachta nó a
cheanglódh coinníollacha lena leithéid. Bhronnfaí cearta agus
pribhléidí breise ar chuideachtaí agus institiúidí baincéireachta
ilnáisúnta. Bheadh inaistritheacht iomlán ann gan srian gan
teorainn maidir le caipiteal sna tíortha comhpháirteacha.
Tá an beartas seo dírithe go háirithe ar thíortha i mbéal
forbartha. Níl na tíortha bochta páirteach sa chomhphlé ach a
luaithe is a bheas an comhaontú i bhfeidhm cinnteofar tríd an
Eagraíocht Thrádála Dhomhanda (WTO) agus an Ciste Airgeadaíochta
Infheistíochta (IMF) go bhfágfar gan chúnamh nó infheistíocht tír
ar bith nach ngéillfidh don CII.
Cúngófar go mór cumas dlíthiúil tíortha neamhspleácha i réimsí
suntasacha polasaí - cuspóirí forbartha eacnamaíocha a leagan
amach, coinníollacha a chur i bhfeidhm maidir le tuarastail agus
toscaí san ionad oibre, saothrú acmhainní aiceanta a rialú,
príobháidiú a sheachaint, forás a spreagadh ar úinéireacht
shóisialta agus beartais ar son an chomhshaoil.
D'fhéadfaí freisin go gcoscfaí beartais náisiúnta le hearraí
dúchasacha a chur chun cinn thar earraí iompórtáilte, iarrachtaí
rialtais tabhairt ar fhiontair bunábhar na tíre a úsáid sa
déantúsóireacht nó fiú feachtais in aghaidh barraí a bheadh
modhnaithe go geinéiteach.
Daingneofar bochtáin an domhain ina lucht dúshaothair ag
táirgeadh earraí do thomhaltóirí sna tíortha saibhre. Rachaidh an
brabús ar na hearraí sin i gcónaí chuig rachmasóirí sna tíortha
saibhre céanna. Is í an difríocht a dhéanfaidh an CII nach mbeadh
rialtais in ann dada a dhéanamh faoi. Níos measa ná sin
d'fhéadfadh go gciallódh an comhaontú go mbeadh sé mídhleathach
cur in aghaidh chumhacht na dtrasnáisiúntach ar bhonn
daonlathach.
Tar éis dhaingniú an CII bheadh trasnáisiúntach in ann caingean
dlí a thionscnamh in aghaidh rialtais, eagraíochta nó duine
aonair a sheasfadh sa mbealach air nó a mhaolódh an tairbhe a
bheadh le baint as a infheistíocht. D'fhéadfadh cosc dlíthiúil a
bheith ar agóidí in aghaidh lucht infheistíochta de réir na
nAirteagal faoin gceannteideal ``Protection from strife'' (IV.3 sa
Téacs Eadrána).
Baineann an CII go hiomlán leis an leagan amach nua domhanda atá
á réiteach ó múchadh stáit shóisialacha tosaigh na hEorpa. Tugann
sé léargas dúinn ar an gcineál impiriúlachais a bheas le troid sa
21ú haois agus spléachadh ar shochaí dhomhanda ina sáróidh an
infheistíocht gach eitic eile níos mó ná riamh.
Titeann sé ar fhórsaí daonlathacha an domhain cur in aghaidh an
chomhaontaithe seo. Ní mór gluaiseacht na gceardchumann go
háirithe a mhúscailt tríd an iarracht seo ar neasdheachtóireacht
a chur ar súile dóibh. I gcás na hÉireann de ní hamháin go bhfuil
an Comhaontú Iltaobhach um Infheistíocht glan in aghaidh ár leasa
náisiúnta féin ach i dtéarmaí polasaí gnóthaí eachtracha de ba
cheart don tír seo cur ina choinne ar mhaithe le tíortha i bhfad
níos boichte ná muid féin.
Colm de Faoite
On the One Road...
Don chéad uair le breis agus fiche bliain, d'fhoilsigh Rialtas na
Breataine DreachtPhleán dá chóras bóithre agus iompair ag tús na
seachtaine seo. Tá sé i gceist go n-íocfaidh tiománaithe, tré
táillí motarbhealaí, táillí príomhbhóithre, táillí ar
ghluaisteáin ag dul isteach go lár na gcathracha, agus fiú táillí
ar phairceáil phríobháideach ar an láthair oibre. Cheana féin, tá
criticí an phleáin ag cáineadh `nadúr frithghluaisteáin' an
dreachtpholasaí agus ag ionsaí ar na gnéithe seo den phleán a
sheol leasPhríomhaire na Breataine, John Prescott.
Tá go leor den phleán nach mbaineann le hÉirinn ar chor ar bith,
ar ndóigh, ach tá cuid de a leagann síos patrúin do dhlínse
Bhriotanach, agus de bhrí sin, do na Sé Chontae. Agus, ní gá domh
a rá, an rud a bhaineas leis an Sé Chontae, baineann sé leis an
tír ar fad.
I measc na ngnéithe is suntasaí den Dreacht - agus i measc na
gcodanna nach sasaíonn tiománaithe - moltar bealaí le tachtú na
gcathracha a fhuascailt. Beidh tuilleadh béim ar busanna, busanna
a iompróidh tríúr nó ceathrar breis; bealaí `sábháilte' chuig
agus ar ais óna scoileanna ionas nach mbeidh ar tuismitheoirí
gluaisteáin a thiomaint lena bpáistí a thabhairt ar scoil; bealaí
busanna a chur i bhfeidhm; agus bóithre níos fearr'.
Tá go leor ansin nár chóir a dhéanamh i ngach tír pé scéal, agus
Éire ach go háirithe, ach tá daoine ann a deir go bhfuil sé
ro-mhall céim ar aghaidh a thógáil in Éirinn, nó tá an
gluaisteán ina threith lárnach anois do shaol ár linne in Éirinn.
Tá sé deacair a shéanadh gur deithe beaga iad na gluaisteáin in
Éirinn. Deich mbliain ó shin bhíodh na boithre in Éirinn lán de
sheanghluaisteáin, agus iad ag titim as a chéile, ach ó thosaigh
an tiogar ceilteach ag drannadh tá airgead le caitheadh ag líon
níos mó de dhaoine, agus níl aon rud níos siombalaí ná feiceálaí
de shaibhreas an duine ná gluaisteán mór cumhachtach. Maireann
tromlach muintir na hÉireann faoin tuath, fós, agus ní nach
ionadh, mar sin, go bhfuil gluaisteán - nó uaireanta gluaisteáin
- ag ceatadan ard daoine in Éirinn. Chuidigh an scéim scriosta
fáil reidh leis na seancharranna is measa, agus chuidigh na
comhlachtaí díolta gluaisteáin chomh maith lena scéimeanna
iasachta/ceannachta. I mbailte beaga agus sna cathracha móra
mothaítear an t-athrú seo anois le bóithre agus sráideanna
pluchtha chuile maidin agus gach trathnóna le imeacht agus teacht
na bpáiste scoile agus na hoibritheoirí ar aon. Le pleán trachta
agus gréasan bóithre a chruthú, caithfidh rialtas srian a chur le
húsáid na ngluaisteáin agus le sin a dhéanamh ní mór rogha
fiúntach a thabhairt isteach ionas nach mbeidh an tarraingt
céanna ann chun feidhm a bhaint as an carr.
Tá dul chun chinn déanta in áiteanna. Moladh cathair na Gaillimhe
go hard cupla bliana ó shin toisc an mhéad bóithríní rothaíochta
a tógadh agus an córas `bothair cuaire' nó ring roads a leagadh
síos. Níor mhair an moladh ro-fhada áfach, nó tá lucht na rothar
ag rá anois nach bhfuil bealaí sábháilte ann dóibh dul trasna an
bóthar ag na timpealláin. `Sin ráite, is léir go gcuideodh
tuilleadh bóithríní rothaíochta leis an fhadhb a reiteach i
gcathair mar Baile Atha Cliath mar shampla. Chomh maith le sin,
caithfidh bóithríní saor do bhusanna a choinneáill saor, má tá
córas poiblí eifeachtach le bheith ann.
Uaireanta, áfach, déanann iarracht le fadhb a reiteacht fadhb
níos measa a chruthú. Leis na fadhbanna pairceála a isliú i lár
na gcathracha, ceapadh go mbeadh sé ciallmhar níos mó cuan
pairceála a sholathar. Anois, maiónn na Bardais áitiúla, lena
comharha leictreonacha cé mhéad spás pairceála atá ar fáil ag aon
nóimead den lá... ach is iad na cuain phairceála atá ag mealladh
na gluaisteáin isteach, agus go dtí go mbeadh córas iontaofach
bus, ag iompar daoine ón imeallchathair go dtí lár na cathrach,
ní reiteofar an fhadhb.
Ar ndóigh le dreachtphleán trachta á chruthú don Sé Chontae
anois, ní mór go mbeadh pleán trachta ann don tír ar fad. Mhol Mo
Mowlam go mbeadh `ról ag an Tionól, ag déanamh macnaimh ar an
dreachtpháipéar', nó `the paper would be of vital importance to
the future social, economic and environmental well being of the
region'. Ní ceist reigiúnda í, ach ceist náisiúnta agus ba chóir
an `macnamh' sin a bhogadh ón Tionól féin, go dtí aireacht
trasteorann. Nuige seo, b'é an t-aon `comhoibriú' ar bhóithre
trasteorann ná ionaid seiceála, agus Arm na Breataine ag
pléascadh na bóithre mícheadaithe, ní a scrios, beagnach, saol na
gcéadta feirmeoirí fad an teorainn. Agus tá a fhios againn
`dreachtphleán' an DUP, mar shampla, do bhóithre trasteorann:
balla mór a thógáil agus ionaid mhóra a lonnú ar gach bóthar! Ach
caithfear ceist na mbóithre a ghlacadh go dairire ar oileán chomh
beag le hÉirinn, agus ní mór í a phlé mar cheist náisiúnta má tá
forbairt nadúrtha don tír ar fad a tharlú. Agus ciallann sé sin
go mbeadh go leor leor eile tugtha isteach sa phleán trachta,
comharthaí cuithe ar na bóithre don tír ar fad, comharthaí
dhátheangacha san aireamh.
Ní fiú pleán `reigiúnda' den tsort a moltar i bpleán Prescott, nó
in aon pleán ar leith don Sé Chontae nach n-aithníonn gur cuid
den tír ina iomlán iad na Sé Chontae. Ba chóir go mbeadh an córas
bóithre leagtha síos anois, sa tréimhse aistrithe, don ré ina
dhiaidh an aistrithe.
Má's bóthar carraigeach go Baile Atha Cliath a chuireann scanradh
ar na hAontachtóirí, déanaimis bóthar reidh de.
![[An Phoblacht]](http://republican-news.org/graphics/title_gifs/aprn.gif)