Republican News · Thursday 25 October 2001

[An Phoblacht]

F’s na Reabhl—ide Cultœrtha

 
T‡ gŽargh‡ in ƒirinn ‡r smaointiœ a dhaingniœ ar an choinne‡il t’r aontaithe a ba mhaith linn agus F’s na RŽabhl—ide Cultœrtha a fhorbairt
Chr’ochnaigh d’osp—ireachta’ R‡th Cairn leis an mhana "N’l a dhath ar bith n’os t‡bhacta’ n‡ an cultœr".

N’l amhras ar dhuine ar bith ach t‡ mŽid ’ontach maith dul chun cinn ar son na Gaeilge dŽanta ag poblacht‡naithe thar na blianta. Is cinnte gur chuidigh muintir na Jailteachta go m—r le forbairt na nGaelscoileanna agus eile. T‡ neart poblacht‡naithe gn’omhach go f—ill i ngluaiseacht na Gaeilge agus t‡ Gaeilgeoir’ d’ograiseacha aonaracha ag dŽanamh a seacht nd’cheall ar fad. Ach, is ’ an fhadhb at‡ ann nach bhfuil cuma r—-ghaelach ar an ghluaiseacht phoblacht‡nach a thuilleadh.

Bh’ sŽ le cloiste‡il — theachta’ Žagsœla go bhfuil poblacht‡naigh r—-ghn’omhach le cœrsa’ eile n— go raibh ruda’ n’os pr‡inn’ le dŽanamh agus nach raibh an t-am ann le cœrsa’ Gaeilge a phlŽ. Ar an drochuair, is ag an phointe seo a chreidimse go bhfuil dul amœ ag phoblacht‡naigh.

Is ’ an tuiscint at‡ agam fŽin ar an phoblacht‡nachas in ƒirinn n‡ go bhfuil an cultœr mar bhunchloch na RŽabhl—ide. Creidim go daingean nach dtig leat a bheith i do phoblacht‡nach gan a bheith t—gtha le cœrsa’ cultœrtha.

M‡ chuirimid an cheist: 'D‡ mbeadh ƒire Aontaithe am‡rach agus Sinn FŽin i gcumhacht, cŽn cine‡il t’r a bheadh againn?'

Sula ndŽantar iarracht an cheist seo a fhreagairt, b'fhŽidir gur ch—ir mionscrœdœ staire a dhŽanamh ar an mhŽid a tharla nuair a buna’odh st‡t na sŽ chontae is fiche. Bh’ neart Gaeilgeoir’ gaelacha i measc an dream a th‡inig i gcumhacht agus rinneadh iarracht polasaithe dearfacha a chur i bhfeidhm ar son na Gaeilge. D'Žirigh go maith ar neart d—igheanna agus bh’ dul chun cinn ‡irithe dŽanta. Theip orthu, ‡fach, ina gcuid iarrachta’ in athghaelœ na t’re, toisc nach raibh an cultœr mar bhunchloch a gcuid fealsœnachta. Mar aon leis sin, bh’ dearcadh r—-chœng ag cuid acu agus iad den bharœil go dtiocfadh leo a bheith go hioml‡n neamhsple‡ch — th’ortha eile. Chonacthas fosta go raibh siad bre‡ s‡sta teacht i gcumhacht agus na hinstitiœid’ st‡it agus an struchtœr rialtais cŽanna ‡ œs‡id.

Uaireanta cluintear — pholaiteoir’ Žagsœla go bhfuil polsaithe dearfacha acu ar son na Gaeilge n— gur mhaith leo tacœ go m—r le cœrsa’ Gaeilge. Is Ž an deacracht at‡ leis an dearcadh seo nea go bhfuil cœrsa’ Gaeilge. Is Ž an deacracht at‡ leis an dearcadh seo n‡ go bhfuil cœrsa’ gaelacha n— cultœrtha glactha mar pholsa’ amh‡in in ionad mar bhunchloch. N’ leor sin ar nd—igh. N’ fŽidir 'ceist na Gaeilge' a chur ar leataobh leis fŽin.

T‡ gŽargh‡ in ƒirinn ‡r smaointiœ a dhaingniœ ar an choinne‡il t’r aontaithe a ba mhaith linn agus F’s na RŽabhl—ide Cultœrtha a fhorbairt. T‡ gŽargh‡ troid i gcoinne an impiriœlachas cultœrtha at‡ i rŽim ar fud na t’re.

Caithfidh a admh‡il go bhfuil muintir na hƒireann curtha ar strae ar fad agus go n-aonta’onn cuid mh—r acu le lucht an rachmais agus iad toillteannach glacadh le brŽag lofa an Th’ogar Cheilteach.

CŽn cine‡il t’r a bheas —s ‡r gcomhair amach? Nei fiœ a bheith saor amh‡in ach Gaelach chomh maith ba ea an tuairim a bh’ ag an Phiarsach. Is maith le lucht Fianna Feail a r‡ go dtaobhann siad leis an Phiarsach go f—ill ach is lŽir go n‡ir’onn siad ’dŽalaithe an Phiarsaigh.

M‡ t‡ gluaiseacht cultœrtha le troid i gcoinne an impiriœlachas cultœrtha at‡ sa t’r, beidh le feice‡il go mbeadh cœrsa’ ag feidhmniœ ar son riachtanais mhuintir na t’re seo chan curtha ar strae ag cultœir an rachmais agus ag lofacht an airgid.

Is iad daoine an rud is t‡bhachta’ i gcultœr chan saint an airgid. Creidim go gcotha’onn f’or-thuiscint ar ‡r gcultœr fŽin-mhuin’n is fŽin-mheas an phobail. Is cinnte go dtig le gluaiseacht cultœrtha a bheith ag feidhmniœ i ngach gnŽ den tsocha’.

I bhF’s na RŽabhl—ide Cult’rtha, tuigtear go mbeadh forbairt i gcœrsa’ oideachais ina mbeadh tuiscint oreainn fŽin mar dhaoine agus f‡s ’ontach i gcœrsa’ litr’ochta agus eile. î thaobh cœrsa’ eacnama’ochta de, bheadh monarch‡in bunaithe ar mhaithe le riachtanais ‡r muintir fŽin in ionad a bheith curtha ar strae ag monarch‡in iln‡isiœnta. Thiocfadh le grœpa’ pobail f‡s de rŽir riachtanais a gceantracha fŽin agus comhlachta’ a bhunadh d—ibh fŽin. I gcœrsa’ talmha’ochta, thiocfadh le feirmeoir’ na t’re a bheith ag sol‡thar glasraei agus eile dœinn fŽin, in ionad a bheith faoi dhiansmacht an Chomhphobal Eorpach. Maidir le rialtas na t’re, ba cheart a bheithag smaointiœ f‡ dh’l‡rnœ na cumhachta agus cead a thabhairt do dhaoine iad cumhacht ar fad a bheith acu. Creidim go mbeadh socha’ i bhfad n’os fearr i gceist agus meas tugtha do gach dream. Is beag meas at‡ tugtha do nach sheandaoine sa l‡ inniœ agus iad caite ar leataobh i mbailte altranais ach nach bhfuil neart le foghlaim —n‡r s’nsear.

N’l an rŽabhl—id cultœrtha ag brath ar dhaoine d’ograiseach aonarach amh‡in ach t‡ dualgas orainn uilig a bheith ag comhoibriœ len‡r gcŽile ‡r gcusp—ir’ a chur i gcr’ch.

Seanfhocal na Seachtaine

'N’ neart go cur le chŽile.'

Creidim go bhfuil spreagadh beag de dh’th orainn ar fad, anois is air’s.

Draoi Rua.

Contents Page for this Issue
Reply to: Republican News