Republican News · Thursday 30 November 2001

[An Phoblacht]

RnaG amach Romhainn?

Rinneadh ceiliœradh m—r dh‡ mh’ — shin nuair a thosaigh RnG ag craoladh 24 uair sa l‡, gach l‡ na seachtaine, ar fud na t’re agus i ngach t’r eile ar dhromchla na cruinne. N’ raibh t‡sc n‡ tuairisc ar an drochscŽal a bh’ le teacht agus £370,000 le gearradh as bœisŽad an raidi—.

Is cuimhin liom gur scr’obh mŽ alt ag an am gur bhre‡ liom fŽin a thuilleadh f‡s is forbairt a fheice‡il i gcaighde‡n na gcl‡racha, gur thuig mŽ go raibh riachtanas ann freastal ar an phobal Galltachta, ar rŽimse cl‡racha siamsa’ochta agus eile a chur ar f‡il. Bh’ pleananna cinnte ag an st‡isiœin mionstiœideanna a bhunadh i R‡th Cairn i gContae na M’, sa Rinn, ar na hoile‡in çrann agus i gContae Mhaigh Eo, in Acaill agus in EachlŽim. DŽarfainn anois go bhfuil na haidhmeanna seo uilig curtha ar an mhŽar fhada ag bainisteoir’ an st‡isiœin.

Is beag f‡s is forbairt a dtig a dhŽanamh nuair at‡ gearradh siar dŽanta ar na cl‡racha at‡ ann cheana fŽin. In ionad na cl‡racha œrnua a bh’ geallta dœinn a chloiste‡il, t‡ siad ag insint dœinn anois go bhfuil rŽimse cl‡racha le gabh‡il faoin tua. I measc na gcl‡r at‡ le cailleadh sula dtugann Daid’ na Nollag t‡: Pobal Aduaidh, Cois Laoi, Leagan cainte, Focal ar Fhocal, Tr‡th na gCeist, cl‡racha Chathail U’ Shearcaigh, Mharcas U’ Mhurchœ, Anna N’ Bhroin agus eile. Mar aon leis sin, n’ bheidh an R—da’ ag taisteal na t’re chomh minic sin, n’ bheidh an oiread sin beochraolta’ ar f‡il, n’ dhŽanfaidh siad freastal ar R‡sa’ m—ra na Gaillimhe, Tr‡ L’ is Lios Tuathail n‡ ar chuid mhaith de na feilt’ ceoil ar fud na t’re. T‡ lucht an Oireachtais fiœ buartha nach mbeidh na com—rtais le craoladh beo ar an bhliain seo chugainn. Cuirfear deireadh leis an chom—rtas RŽalta chomh maith...

I nd‡ir’re, cuirfear deireadh le ostanna leis an mhŽid at‡ le gearradh agus n’l a fhios ag lucht an raidi— fŽin cŽn cinŽal seirbh’s a bheas curtha ar f‡il dœinn.

N’ d—igh liom gur chuidigh Uinsionn Mac Dubhghaill nuair a d'fh—gair sŽ nach raibh gŽirchŽim airgid ach gŽirchŽim samhla’ochta agus crutha’ochta a bh’ ar RnaG. Sea, bh’ sŽ ag caint i ndiaidh don drochscŽal a bheith scaoilte.

Gan amhras bheadh sŽ go hiontach rŽimse leathan cl‡racha d'ardchaighde‡n a bheith ar f‡il againn ach n’l seans d‡ laghad an fhorbairt sin a fheice‡il agus foireann an raidi— ag obair ar an ghannchuid.

Leoga, thiocfadh a r‡ go raibh RnaG f‡gtha in ‡it na leathphingine i gcona’ agus n‡r tugadh an aitheantas n‡ an taca’ocht ceart don st‡isiœin sa d—igh is go dtiocfadh forbairt fiœntach a dhŽanamh.

T‡ Eoin î Murchœ, iriseoir agus eagra’ polait’ochta RnaG den bharœil go raibh an st‡isiœin ag brath barra’ocht ar dea-thoil lucht an BhŽarla in RTƒ riamh. Molann sŽ gur ch—ir do RnaG seilbh a ghlacadh ar an trealaimh teicniœla ar fad agus neamhsplŽachas œr a chruthœ d—ibh fŽin. Aonta’m leis nuair a deir sŽ gur ch—ir raidi— pobail a bheith ann faoi stiœir an phobail.

Iarann eagarth—ireacht 'L‡' orainn gabh‡il i mbun Jihad ar son RnaG ach t‡ na gearraithe seo ag teacht i bhfeidhm go luath agus is beag raic at‡ t—gtha againn mar Gaeil ar a shon go f—ill. B'fhŽidir go bhfuil cuid den fh’rinne ag Liam î Cuinneag‡in a dœirt go bhfuil na heagrais Ghaeilge Žirithe r—shona de bharr go bhfuil maoiniœ acu — Fhoras na Gaeilge go motha’onn siad nach g‡ d—ibh a bheith ag streachailt anois.

T‡ an ceart ag î Cuinneag‡in cic sa th—in a thabhairt do Ghaeil na t’re, ag iarraidh orainn dœiseacht agus a bheith eagraithe le cosaint thrŽan a thabhairt do RnaG l‡ithreach sa d—igh is go mbeidh st‡isœin raidi— d‡ gcuid fŽin againn ag f‡s agus ag forbairt na blianta amach romhainn.

Seanfhocal na Seachtaine

'Troid na mb— maol'

Bhuel, t‡ sœil agam go dtig le Gaeil na t’re a bheith n’os f’ochmhaire n‡ na beithigh thuasluaite ina gcoimhlint ar son RnaG.

 

Draoi Rua

"Gan Raidio na Gaeltachta n’ bheadh Gaeltacht ann" - î Caol‡in

Labhair Teachta D‡la Shinn FŽin Caoimhgh’n î Caol‡in ag cruinniœ poibl’ ag tacœ le Raidio na Gaeltachta a bhfuil ciorraithe leathan ar siœl ann, i mBaile çtha Cliath o’che De M‡irt.

Conradh na Gaeilge a d'eagair an cruinniœ agus d'oscail Uachtar‡n an Chonartha Tom‡s MacRuair’ Ž le glaoch chun troda do phobal na Gaeilge chun chur in aghaidh na gciorraithe. Rinne Eoin î Murchœ — foireann RnaG cur s’os ar na cl‡racha at‡ le ghearradh agus an foireann at‡ le himeacht.

Bh’ polaiteoir’ i lathair — Sinn FŽin, Fine Gael, Lucht Oibre agus Fianna F‡il. Dœirt Caoimhgh’n î Caol‡in:

"Creidim gurb Ž Raidio na Gaeltachta an ‡is is t‡bhachta’ at‡ ag pobal na Gaeltachta agus pobal na Gaeilge i gcoitinne. Chun Ž a r‡ go simpl’ - gan Raidio na Gaeltachta n’ bheadh Gaeltacht ann.

"Le blianta fada t‡ Raidio na Gaeltachta mar crann taca ag pobal na Gaeltachta. Pobal na Gaeltachta a rinne feachtas chun Ž a bhunœ agus ba iad fŽin a chur Raidio na Gaeltachta ar siœl. î tœs na Seacht—id’ i leith, t‡ seirbh’s ‡ chur ar f‡il ag RnaG do mhuintir na hƒireann ar fad. T‡ bu’ochas speisialta tuillte ag foireann uile RnG a oibr’onn chomh dian sin le ‡iseanna teoranta chun an seirbh’s sin a chur ar f‡il.

"Le dŽana’ bh’ Raidio na Gaeltachta in ann seirbh’s nua ceithre uair is fiche a chur ar f‡il d‡ lucht Žisteachta. Anois, in ionad leathnœ na seirbh’se, t‡ cl‡racha ‡ ghearradh agus foireann ‡ chur chun an b—thar. Is scannal amach is amach Ž seo.

"T‡ fhois ag an domhan go bhfuil fadhbanna m—ra airgid ag RTƒ agus go bhfuil ciorraithe leathan ‡ dhŽanamh. Ach cŽn f‡th go bhfuil na ciorraithe seo n’os measa i Raidio na Gaeltachta n‡ in aon chuid eile den chomhlacht? Mar at‡ r‡ite ag foireann RnaG n’ raibh na h‡iseanna cŽanna riamh acu leis an chuid eile de RTƒ - idir foireann, p‡ agus teicneola’ocht.

"An Ž go bhfuil muintir na Gaeltachta agus pobal na Gaeilge go ginere‡lta f—s mar ’seal-aicme sa St‡t seo? Is lŽir go bhfuil mar t‡ idirghealœ a dhŽanamah ar RnG le ciorraithe deich faoin gcŽad i gcompar‡id le cœig faoin gcŽad ag Radio One.

"Sa phr—isŽas s’och‡na rinne Sinn FŽin ‡r nd’cheall chun stadas na Gaeilge a ardœ — Thuaidh agus chun cearta teanga a chur i l‡thair. Bh’ dul chun cinn ann don Ghaeilge ar fud na t’re faoi Chomhaontœ Aoine an ChŽasta le bunœ Foras na Gaeilge. Ach conas is fŽidir linn dul ar aghaidh m‡ t‡ an Rialtas agus RTƒ chun crann taca na Gaeltachta - Raidio na Gaeltachta - a ionsa’ mar seo?

"Is cinnte nach bhfuil commitment ceart ag an Rialtas seo do chraolach‡in mar seirbh’s poibl’. T‡ eagla orthu ardœ oiriœnach sa cheadœnas teilif’se a thabhairt do RTƒ roimh olltoghch‡n. Sin ceist n’os leithne n‡ an ceist at‡ ‡ phlŽ againn anocht. Caithfim’d rŽiteach a fh‡il ar sin ach anois caithfim’d d’riœ ar ch‡s pr‡inneach RnaG. Caithfim’d uile - gach p‡irt’, gach eagras Gaeilge, gach Gaeltacht - aontœ ar son Raidio na Gaeltachta. Caithfim’d a r‡ leis an Aire de Valera agus leis an Rialtas ar fad an airgead a chur ar f‡il gan mhoill chun na ciorraithe seo ar RnaG a sheachaint. Is linne an st‡isiœn seo, a Aire, n‡ lig d— b‡s a fh‡il!"

Contents Page for this Issue
Reply to: Republican News