Tá an Teist Náisiúnta um Ghluaisteán i bhfeidhm fai dheireadh agus go
leor leor gearáin faoi. An gcuirfidh sé le caighdeán sábháilteachta ar
bhóithre na hÉireann? Scrúdaíonn Eoghan Mac Cormaic na tuairimí
éagsúla.
`Maybe the wrong road....'
Ó thosaigh an Teist Náisiúnta do Ghluaisteáin an tseachtain seo
chuaigh thart, is mór an raic atá á thógáil faoi ghnéithe éagsúla den
chóras nua. Ar taobh amháin tá siad ann a deireann go bhfuil an teist
lárnach d'iarrachtaí chun sábháilteacht a dhaingniú ar na bóithre tré
gluaisteáin níos éifeachtaí, níos inbhraithneacha a choinneáil ar
bhealaí agus bóithre na tíre agus ansin. Ar an lámh eile, tá an
argóint ann nach bhfuil ach ceatadán ana-bheag de thimpiste ann a
éiríonn as aois agus coinníoll na ngluaisteán in aon chór.
Ón 4ú Eanáir 2000 ní mór do gach aon ghluaisteán atá níos sine ná ocht
mbliain d'aois a thabhairt isteach go hionaid nua ar fud na tíre ionas
go ndéanfar teist orthu. Scrúdófar gneithe den ghluaisteán a bhaineas
le cumas agus sábháilteacht na feithicle: na coscáin, na soilse, an
córas tiomána agus araile, agus chomh maith le sin, scrúdóidh
innealltóirí sna hionad teisteála méad an gháil a thagann as an
inneall, chun fáil amach an bhfuil sé faoi chaighdeán slán don
timpeallacht.
Ní féidir argóint a dhéanamh faoi chiall an smaoinimh, teist a
dhéanamh ar sheanghluaisteáin, go mór mór nuair a cuimhnítear ar chuid
de na seanbhangers atá le feiceáil, go fóill ar na bóithre. Ardófar,
gan dabht, ar chaighdeán na ngluaisteán go léir... ach dar le go leor
leor daoine atá in aghaidh na teiste ní dhéanfaidh sé sin na bóithre
aon phioc níos sábháilte.
De reir le staitisticí, níl ach 4% de thimpistí bóithre in Éirinn
cúisithe le coinníoll na seanghluaisteán. Ná cuirtear an cheist ar cén
chaoi a tháinig siad suas leis an fhigiúir sin, nó, de reir le
dealraimh, ní coinnítear staitisticí ar aois na ngluaisteán i
dtimpistí. Labhair le meicneoirí nó daoine a oibríonn ag deisiú
seanghluaisteán áfach, agus deirfidh siad leat go bhfuil furmhór na
bhfeithiclí a tugtar isteach ó thimpistí ina ngluaisteáin nua, óga,
cumhachtacha agus lán de ghléasanna sábháilteacha. Déanta na
bhfírinní, is mó an baol de thimpiste i ngluaisteán nua ná i
seanghluaisteán nó, le seanghluaisteán tuigeann an tiománaí an teorann
a bhaineann leis, ach le gluaisteán nua, scioptha, lán de chumhacht,
níl srian ar an luas agus go minic bíonn an gluaisteán níos cumhachtaí
ná an tiománaí. In Éirinn, `sí an ardluas a thiománann daoine
gluaisteáin a chúisíonn timpistí agus chan an seanbhanger ag tarraing
a shlí abhaile.
Ar ndóigh tá gné eile den teist nua atá ag cur isteach go mór ar go
leor leor daoine: tá ceisteanna ann faoin slí go raibh an rialtas in
ann teist `náisiúnta' mar seo a eagrú do gach seanghluaisteán nuair a
nach bhfuil siad in inmhe teist tiomána a eagrú d'fhoghlaimtheoirí gan
tréimhse feithimh de suas le bliain. I mbliana cuirfear triall ar gach
gluaisteán a cláraíodh roimh 1992. An bhliain seo chugainn, cuifear
triall ar gach gluaisteán a cláraíodh don chéad uair idir 1992 agu
1996. Fiú le buille faoi thuairim ana-choimeadach tá na mílte mílte
gluaisteán i gceist ansin - agus na mílte mílte punt de tháillí i
gceist leis. Ach arís, caithfear casadh ar na staitisticí. An fearr
teist a chuir ar ghluaisteáin nó ar na daoine a thiománann na
gluaisteáin? Nach mbeadh sé i bhfad Éireann níb'fhearr go mbeadh
ceadúnas tiomána ceart ag gach tiománaí, óg agus sean, in Éirinn sula
mbíonn rí-rá ann faoi choinníoll na ngluaisteán?
Ach má tá teist de dhíth ar chor ar bith tá teist ar chaighdeán na
mbóithre féin - ar a mbeidh na gluaisteáin nua-theisteálta ag taistil.
Nuair atá sábháilteacht agus sláinte na dtiománaithe agus bpáisinéirí
i bhfúrmhór na dtimpistí curtha faoi iniúchadh, `sé coinníoll na
mbóithre atá freagrach. Níl bliain ann ó d'fhoilsigh Caoimhghín Ó
Caoláin TD leabhrán lán de phictiúirí a thaispeán an scannal beo de
bhóithre briste, scriosta, pollta i gContae an Chabháin. B'fhéidir
leabhrán mar sin a fhoilsiú faoi go leor contaetha eile in Éirinn agus
ní féidir bheith ag gearán faoi choinníoll na ngluaisteán fad a's go
bhfuil na bóithre mar atá.
Táimid go léir buartha faoi shábháilteacht ar na bóithre agus tacaíonn
beagnach gach duine le hathraithe a chuideoidh le saolta a shlánú ar
na bóithre. An fhadhb atá ann leis an teist `náisiúnta' nua seo ná
nach bhfuil aon cruthúnas go bhfuil an rialtas ag díriú a airde ar
fhoinsí na faidhbe.
Tionchar na dTeletubbies orainn!
Caithfidh mé a admháil gur sheachain mé gach uile rud i dtaobhna
dTeletubbies go dtí go raibh iníon agam féin agus Gaeilgefoghlamtha ag
an dream céanna. Ar ndóigh, ní thiocfadh liomligint don ghirseach
bhocht a bheith ag éisteacht le drochBhéarla; bheadh sé chomh maith
agam Ultais a bhrú uirthi.
ois, agus Gaeilge bhreá cliste á labhairt acu tá ceadisteach faighte
ag na Teletubbies. Níl mé iomlán cinnte, áfach, an ar mhaithe le
m'iníon a dtagann siad ar cuairt orainn?
Deirtear nach féidir le linbh óga an difir a aithint idir rudatá ag
gabháil ar aghaidh sa timpeallacht thart orthu nó atá agtarlú ina
dtithe féin. Dá bhrí sin, glactar leis gur fíordhaoine iad na
Teletubbies agus gach rud a bhaineann leo.
Tharla go raibh mé féin ar cuairt ar chnoc Teamhair na Ríthe igContae
na Mí thar laethanta saoire na Nollag. B'é an t-aon ruda bhí ar intinn
an ghirsigh bliain go leath d'aois ná ``Cándeachaigh na Teletubbies ?''
agus í ag beiceáil is ag screadáilLá Lá agus araile. Ba léir gur
chreid sí go raibh sí i dtír nadTeletubbies go fírinne, go háirithe
agus í ag rith suas isanuas idir na cnoic ann.
sin, thosaigh mé ag smaointiú fá stair na háite ina raibhmuid agus
mhothaigh mé nárbh fhiú trácht air leí ag an phointeáirithe seo.
B'fhéidir go mbeadh fonn níos fearr ar anghirseach éisteacht agus
foghlaim fá na hArdríthe a mhair fadóagus í roinnt blianta níos sine.
Ar ndóigh, caithfidh mé aadmháil go bhfuil gach seans ann nach mbeidh
suim dá laghad aicii seanéachtraí na nGael agus í den tuairim nach
bhfuil iontu achseafóid amaideacha bréagacha.
Aisteach go leor, ach creidim go nglactar leis na Teletubbiesi bhfad
níos fusa ná mar a nglactar leis na Fianna ná leis anChraobh Rua. Go
fírinne, tá búnus éigin ag na hArdríthe sa tírseo ach is léir gurb iad
an dream bréagach atá i réim sa lá inniú.
Bhí cara de mo chuid ar saoire i gceantar Gaoth Dobhair i dTírChonaill
nuair a thug a mhac fá deara go raibh muillinn gaoithear na sléibhte
thart timpeall orthu. Leoga, bhí an gasúr lannspraoi agus é den
tuairim nach raibh na Teletubbies i bhfaduathu. Lena chois sin, tá
aithne agam ar ghasúr i mo cheantarféin a chreideann go bhfuil sé i
dtír na Teletubbies go fírinnegach uair a bhfuil an ghrian le feiceáil
go soiléir sa spéir.
Níl mé a rá gur fuath liom na Teletubbies ná a dhath óir isféidir le
páistí neart a fhoghlaim as na cláracha céanna. Bhuel, níl foréigean
ná a dhath ag tarlú i dtír síochánta an scaifteseo. Uaireanta, bím go
mór in amhras fán tionchar fádtéarmachatá ag a leithéid de chlár ar
linbh ar fud an domhain. Seá,deirtear anois go bhfuil níos mó
teangacha ag na Teletubbies námar atá ag an Phápa féin. Maise, tá an
oiread céanna teangachaag na Teletubbies is atá cineálacha bia Heinz
ann, is é sin 57.
Mar a luaigh mé, is é an tionchar fadtéarmach an rud achuireann as
dom. Cé nach bhfuil dochar suntasach sa chlár féin is cinnte go
gcothaíonn sé spéis i bpáistí a bheith agbreathnú ar an teilifís go
rialta. I ndiaidh tamaill, nuairatá siad níos aosta, tá gach seans ann
go gcreidfidh siad snacarachtair éagsúla atá le feiceáil sna
sobaldhrámaí, snascannáin is araile. Leoga , mar is eol dúinn uilig,
tá neartdaoine fásta ann nach féidir an difir a aithint idir an
fhírinneagus an bhréag go fóill.
Draoi Rua
![[An Phoblacht]](http://republican-news.org/graphics/title_gifs/aprn.gif)