Oráid Folamh
Is ionann oráidí aimsir na dtóghchán agus Karaoke Polaitiúil. Scúdaíonn
Eoghan Mac Cormaic an gné...
Cé go bhfuil an feachtas áirithe seo beagnach thart, níl sé rómhall píosa
comhairle a fháil ar an saghas oráid gur féidir le hábhar polaiteora a
fhoghlam ionas go mbeidh sé ullamh Don Oíche Nuair a Nach bhFuil Aon Rud le
Rá Aige... Déanta an scéal, tá mé anbhuíoch do pholaiteoir áirithe, Fianna
Fáileach mar a tharlaíonn sé, as uacht téacs na horáide seo. Chuidigh
polaiteoirí as páirtithe eile leis, agus roinnt pholaiteoirí neamhspleácha
as chomh maith. Chas mé ar na polaiteoirí agus iarracht polaiteoirí seo
agus mé ag dul ó chruinniú go cruinniú le seachtainí anuas, nuair a bhí
gach mac agus iníon mháthar acu ag iarraidh vótaí a mhealladh - go ciúin nó
go hoscailte - ó pé grúpa spéise ag a raibh na cruinnithe eagraithe.
Ina dhiaidh tamaillín, coicís, nó trí sheachtain, d'fheachtasaíocht,
tosaíonn an auto-pilot agus déantar dearmad ar ábhar an chruinnithe. Níl
ann ach ardán agus lucht éisteachta; níl ann ach constaice eile ar an
bhóthar idir an polaiteoir agus toradh maith sna tóghcháin; níl ann ach
grúpa eile atá ag fanacht ar fhocail spreagtha, tacaíochta,
dluthpháirtíochta nó mar sin de. Agus bígí cinnte den fhiric seo: níl siad,
na lucht éisteachta éagsúla seo, ag fanacht ar fhocail saíochta nó
comhairleacha. Tá sin acu cheana agus fuair siad sin gan cabhair na
bpolaiteoirí. Níl uathu anois ach deis a thabhairt do na polaiteoirí
coimitmint phoiblí a thabhairt go ndéanfaidh siad seo nó sin, ionas go
mbrisfidh siad a bhfocal ina dhiaidh na dtóghcháin. Ansin beidh deis ag
Seán agus Máire Poiblí clamhsan a dhéanamh faoi easpa muinín sna
polaiteoirí go dtí go mbeidh tóghchán eile ann agus tosóidh an proiséas
uilig arís.
Ach i rith an fheachtais, ní chuirtear locht ar aon pholaiteoir áirithe. Ní
bheadh sé sin `cothrom'. Bíonn fáilte Uí Cheallaigh rompu go léir dona
cruinnithe agus tagann siad. Agus, mall san oíche, i ndiaidh lae fada de
chanbhasáil agus croitheadh lámha, de gheallúintí agus de phlamas, ní haon
ionadh é nach gcuimhníonn na polaiteoirí cá as a tháinig an `cuireadh'
bheith ag an cruinniú, nó an bhfuair siad cuireadh ar bith, nó an dtuigeann
siad fiú cén gearán nó fadhb atá ag an grúpa. Ach tá a fhios acu go
gcaithfidh siad bheith ann nó tá na polaiteoirí eile ann, cruinnithe,
cóngarach don doras (tháinig siad isteach mall agus beidh orthu imeacht le
haghaidh cruinniú eile - chomh luath agus atá a gcupla focal ráite acu).
Beannaíonn na polaiteoirí ar a chéile agus iad ar a mbealach isteach.
Beannachtaí móra poiblí, beannachtaí a fheicfidh lucht tacaíochta an dream
eile, agus a chuirfidh le tuiscint orthu cé chomh cairdiúil agus atá a
n-iarrthóir leis an polaiteoir féin agus go dtabharfaidh siad uimhir a dó
nó uimhir a trí dó lá na dtóghchán. Agus tá gach uile rud ag brath ar na
Dónna agus na Tríonna, an dtuigeann tú.
Níl aon gá go mbeadh a fhios ag an polaiteoir cén saghas cruinniú atá ann,
nó cén ábhar díreach atá faoi chaibidil, a fhad a's a leanann sé script
áirithe, leamh, folamh agus dorianaithe. `Sé an rud is tábhachtaí anois,
agus an cruinniú faoi lán seol, ná greim a fháil ar an diabhal micreafón
sin atá ag dul timpeall, agus greim a fháil air sula n-imíonn an iomarca
daoine as an cruinniú. Is cuma, go deimhin, cén ord ina a labhrann an
polaiteoir, roimh nó ina dhiaidh a chomhiarrthóirí a fhad as a labhrann sé
agus a luann sé a ainm - nó a luann an cathaoirleach a ainm sula a
osclaíonn sé a bhéal.
Bígí cinnte de go mbeidh cara nó duine taca dá chuid ar an ardán ag moladh
don Cathaoirleach focal nó dó a chluinsint ón Uasal X, agus má luann an
Cathaoirleach a ainm, gan cuir i láthair, beidh a fhios ag an lucht
éisteachta gur `cara mór leis an cúis seo' é.
Agus ansin, ar a chosa, tosaíonn sé an oráid:
`A Chathaoirligh, agus a bhaill den Choiste, agus a dhaoine uaisle go léir.
Is mór an onóir dom bheith anseo anocht i bhur measc ag an cruinniú
tábhachtach seo. Tá cúpla rudaí le rá agam, ach sula ndéanaim sin, ba
mhaith liom mo bhuíochas a thabhairt don Chathaoileach agus an Coiste as
ucht an sar obair, an fhíor sar-obair a chuir siad isteach san fheachtas go
dtí seo. Tá a fhios agam go bhfuil siad díograiseach, agus go bhfuil sibh
go léir díograiseach faoi, agus molaim daoibh as do chuid ama a thabhairt
chomh fhlaithiúl sin agus teacht anseo anocht.
`Ar ndóigh, ní inniu nó inné a thosaigh mé ag cur spéise san ábhar áirithe
seo agus idir an dá linn tá obair déanta agam, behind the scenes, mar a
deir siad, nach bhfuil a toradh le feiceáil fós. Geallaim daoibh go
leanfaidh mé leis an obair sin amach anseo.
`Feicim go leor seanchairde anseo anocht ón fheachtas seo agus ó feachtais
eile, agus tuigeann siad mo mhodh oibre agus nach ngeallaim nithe nach
ndéanaim.
`Ní mhaith liom moill a chur oraibh anocht; d'éist mé go curamach leis an
mhéad a dúirt na cainteoirí eile agus tuigim go maith barúil an chruinniú
seo. Is mór an trua go bhfuil orm imeacht go luath ach tá cruinniú eile go
gcaithfidh mé freastal air ach, bígí cinnte de, a chairde, nach lagfaidh mé
m'iarrachtaí an cheist seo a reiteach ar bhonn sásúil do gach duine.
`Go raibh maith agaibh.'
Smaoinigí faoi. Ní deireann sé tada, ní chuireann sé cos amú, ní gheallann
sé aon rud spéisialta, ní luann sé, fiú, cuspóir an fheachtais. Agus
oibríonn sé. Tá Teach Laigheann agus Comhairlí Contae agus Comhairlí
Cathrach agus Coimisiúin Baile fud fad na tíre lán de dhaoine a thug agus a
thugann an oráid sin go minic. Tá seana againn fáil reidh le cuid acu an
tseachtain seo chugainn agus ionadaíocht Shinn Féin a dhubailt. Nach mithid
sin a dhéanamh?
Bigóideachas struchtúrtha
Ní bheidh ionadh ná ionadh ar mhórán daoine faoin nuacht go raibh ar Donald
Findlay QC, Stiúrthóir an chumainn péile Rangers i nGlaschú, éirí as a
phost an tseachtain seo nuair a d'fhoilsigh an Daily Record tuairisc faoina
bhigóideachais, agus é ag freastal ar chéiliúradh lucht tacaíochta Rangers
thar Celtic Dé Satharn seo chuaigh thart. Mar chuid den `cheiliúradh'
taifeadadh Findlay ag canadh amhrán seicteacha. Ní nach ionadh go raibh air
éirí as agus `we're up to our necks in Fenian blood' á rá aige a fhad a's a
bhí tacóirí eile Rangers ar na sraideanna ag ionsaí ar éinne a cheap siad a
bheadh ina bhall de lucht tacaíochta Celtic. Mharaigh siad gasúr le scian a
raibh de dhroch-adh air bheith ag caitheadh geansaí Celtic, agus beagnár
mharaigh siad leaid eile, a gortaíodh le saighead crosbhogha agus atá
an-tinn fós in otharlann i nGlaschú.
Ar ndóigh, ní rud nua é scéal seicteachas Rangers. Go deimhin, tá go leor
leor dena daoine a leanann Celtic seicteach chomh maith, ach is nuaíocht é
nuair a aithnítear duine proifisiúnta, mór le rá, saibhir agus ráthmhar mar
an bithiúnach. Tá Findlay ina dhlíodóir cáiliúil agus ina ardbhall den
Pháirtí Coimeadach Albanach. Ach, is léir, ní chuirfeadh an slí bheatha sin
aon bhac air óna chuid bhigóideachais. Cruthaíonn sé, leoga, nach galar an
lucht oibre é bigóideachas, nó má's galar lucht oibre é, is minic an
meánaicme a spréann an vireas.
In Alban, moladh idir Celtic agus Rangers ar aon as iarrachtaí cosc a chur
ar shluaghairmeacha, amhráin agus griosadh seicteacha ag cluichí idir an
`tseanfhoirne'. Ceapadh Bhoys against Bigorty i gCeann na Pairce chun stop
a chur le seicteachas agus má a bhí a mhacasamhail i bhfeidhm in Ibrox ba
chóir go mbeadh sé náirithe anois ina dhiaidh d'imeachtaí Findlay ag
deireadh na seachtaine. Ach má's féidir stair an bhigóideachais in Alban -
agus in Éirinn - a scrúdú, tuigfear nach stopfaidh an galar le himeacht
Findlay. Níl ann ach éiseamlár (gí gur iasc mhór ann féin é) dá aicme, ach
beidh comhaltaí den aicme sin le feiceáil ar na sraideann i rith an
tsamhraidh seo, ar imeall na gciréibeacha, faoina hataí babhlaeir, in éide
a n-aicme ag tabhairt measúlachta agus clúdaigh pholaitiúil dá gceard,
ceard an bhigóideachais.
Uaireanta sleamhnaíonn an cochall agus nochtaítear an bithiúnach faoi
shoilse an cheamara, nó ag rince ar bhallaí eaglaise i nDrom Cria, nó ag
bualadh bos ag fáilte abhaile do dhúnmharfóir seicteach an UFF nó UVF, nó
ag troid cás clumhillte nó, go bhfoire Dia orthu, ag ceiliúradh bua Rangers
agus iad ar meisce. Is maith an rud é an aghaidh sheicteach seo a scrúdú
nuair a nochtaítear é. Is fearr fós, áfach, cuimhneamh go bhfuil na mílte
eile acu ann nár nochtaíodh fós agus, faraor, a bheathaíonn fuath agus
bigóideachas agus a chothaíonn an meon céanna i measc an tslua. Tugtaí
faicisteachas ar a leithéid, tráth, nuair a bheadh aicme amháin ag baint
úsáide as imní aicme níos ísle chun a stadas agus saibhreas féin a
choinneáill slán.
Tá moladh tuilte ag an Daily Record as an scéal a bhriseadh agus
béalchráifeach Findlay a fhoilsiú. Nára fhada uainn an céad `nochtú eile'.